Knotwilg

Het woord knotwilg is eigenlijk een verzamelnaam voor verschillende soorten wilgen die 'geknot' worden. De jonge takken van de wilgen, het zogenaamde rijshout, wordt uit de boom gekapt. Dit afkappen wordt knotten genoemd en zo is de naam knotwilg ontstaan. Vroeger werd dit knotten op grote schaal toegepast in de zogenaamde grienden. Een soort wilgenakkers.

Rond deze grienden ontstond vaak een levendige bedrijvigheid van verschillende ambachten. Het gebruik van wilgen(rijs)hout nam tot ver in de vorige eeuw dan ook een grote vlucht. Dit kwam met name door de verscheidenheid aan producten die van deze veelzijdige boom gewonnen kon worden.

De knotwilg heeft een belangrijke culturele betekenis gekregen in ons land. Ze maakt met haar soms grillige stam en weelderige 'pruik' al heel lang deel uit van ons polder- en rivieren landschap. Het behoud van de knotwilg is daarom van groot belang. Maar, zoals we zullen zien, zijn er nog meer redenen om de knotwilg in ons landschap te behouden.

Naast het culturele belang van de knotwilg als landschapsboom heeft hij nog een betekenis van niet gering belang. Veel dieren vinden een schuilplaats of zelfs een woning in de vaak holle stam van de knotwilg. Uilen broeden er, muizen huizen er en vele insecten zijn afhankelijk van de wilg als voedselbron of geschikte plek om hun eitjes te leggen.

Paddestoelen, kruiden, varens en mossn groeien vaak in de kopstoof van de boom en geven het de aanblik van een kabouterwereld. Het verdwijnen van een knotwilg heeft dan ook vaak een verarming van een uniek stukje natuur tot gevolg. De wilg heeft zijn eigen belangrijke plaats in het kringloopsysteem.


Boeren gebruikten rijshout vroeger voor uiteenlopende doelen, maar door de komst van alternatieve materialen heeft de boer geen belang (en daarnaast geen tijd) meer om de bomen te onderhouden. Dit heeft tot gevolg dat de bomen niet meer op tijd van hun takken worden ontdaan en de boom 'topzwaar' wordt.

Hierdoor gaat de stam scheuren en uiteindelijk bezwijkt de boom onder zijn eigen gewicht. Gelukkig zijn er steeds meer organisaties die zich, vaak met behulp van vrijwilligers, inzetten voor het behoud van deze unieke boom.

Wilgenboktor: een metaalgroen kleurige kever die op wilgen leeft.
Wilgenhaantje: een veel op wilgen voorkomende kever van de bladkeverfamilie.
Wilgenhoutrups: vleeskleurige rups van de houtboordersfamilie.
Wilgenluis: bladluis die op wilgen leeft.
Wilgenmug: galmug, legt haar eitjes in de knoppen van de wilg en veroorzaakt het zogenaamde wilgenroosje.
Wilgenschuimbeestje: een veel op wilgen voorkomend beestje die zich hult in een schuimlaag.

© biesbosch.nu / laatste update: 2007-04-12

© biesbosch.nu 2024