Schietwilg (Salix alba)
Maximale afmeting:25 mtr.

In nagenoeg elk weiland zie je wel een paar schietwilgen staan. Ze dienden vroeger, naast vele (rijs)hout toepassingen, ook als schuil- en 'schuur' plaats voor het vee. In de, overigens zeldzaam geworden, vloed- of ooibossen speelde de schietwilg een belangrijke rol.
Door zijn uitgebreide wortelstelsel (zowel aan de oppervlakte als in de diepte) zal de boom bij storm niet snel omwaaien. Daarnaast kan deze wilgensoort zonder al te veel problemen langere tijd in het water staan. Daarmee is de schietwilg een oer-Hollandse boom, die net als de polderbewoners stevig wortelt in de klei, tegen een stootje kan en niet benauwd wordt van een beetje nattigheid.

Ooibossen vormden vroeger de natuurlijke vegetatie langs de rivieren. De afgelopen eeuwen heeft de mens zich, om uiteenlopende redenen, actief ingezet om ooibossen te vernietigen. Ook een hoge begrazingsdruk van vee in de uiterwaarden heeft lange tijd een negatief effect op het ontstaan van ooibossen gehad. Echt ooibos is daarom zeldzaam geworden.

Recentelijk heeft men erkend dat ooibossen belangrijk zijn voor vele organisme binnen het rivieren ecosysteem. Het ontwikkelen van ooibossen zal de schietwilg goed in de oren klinken. Hij is het namelijk die, samen met de zwarte populier, het dynamische karakter van een rivieroever als geen ander aan kan. Tijdelijke overstromingen of droogte deren deze sterke bomen nauwelijks.

Tegenwoordig vind je de boom veel in de drassige, voedselrijke weilanden, langs slootkanten, in uiterwaarden, moerassen en broekbossen. Daarnaast wordt de schietwilg vooral aangetroffen op rivieroevers waar zich slib- en klei deeltjes hebben afgezet op een zandbodem. Als er een hoge stamdichtheid aan de oever is zullen de overhangende takken de stroomsnelheid van het water beïnvloeden. Hierdoor zakt er sediment naar de bodem waardoor er aanwas van de oever ontstaat.
Het wortelstelsel van de boom zorgt voor een belangrijke versterking van de oever tegen golfafslag en bij hoog water hebben ook de bovengrondse gedeelten deze functie.

In het voorjaar produceert de schietwilg een enorme hoeveelheid zaden. Hiervan zullen het er maar weinige tot boom brengen. De zaden verliezen hun kiemkracht namelijk zeer snel; al na drie dagen is de kiemkracht van het zaad met de helft gereduceerd.

De zaden die het uiteindelijk tot kiemplant brengen staan vaak op de vloedlijn van de oever. De waterstand van dat moment heeft dus invloed op de mogelijke overleving van de ontkiemende zaden. De boom heeft echter nog een 'voortplantingswapen'. Takken of worteldelen die afbreken kunnen elders wortel schieten op een vochtige plek.

watermerkziekte
Deze wordt veroorzaakt door de bacterie Erwinia salicis. De bacterie komt van nature op de wilg voor, maar het is nog onduidelijk hoe de boom ziek wordt. Door sterke sapuitvloeiing op het snijvlak tussen tak en boom ontstaat er een watermerkachtige verkleuring. Vandaar de naam. Delen van de boom verwelken en verdrogen en na enkele jaren zal de boom sterven.

wilgenhoutrups
De vlinder legt zijn eitjes op de stam en de rupsen boren gedurende drie tot vier jaar driftig gangen en gaten in de boom. Bij veel wind kan de boom, of delen hiervan afbreken.

wilgenboktor
Het vrouwtje zet de eitjes af in bastspleten of maakt zelf een snede. Aanvankelijk vreten de larven alleen direct onder de bast maar later maken ze ook gangen in het hout.

Het geslacht Salicaceae bestaat uit circa 350 soorten wilgenstruiken / bomen en populieren. De schietwilg is een zeer snel groeiende boom die tot 25 meter hoog kan groeien. Door menselijk ingrijpen halen de meesten dit echter niet. Bij geknotte exemplaren is het zaak ze tijdige te 'knotten' anders zullen de takken de boom topzwaar maken waardoor de kans op uitscheuren ontstaat. Niet geknotte bomen krijgen op latere leeftijd een brede ovale kroon waarbij de takken omhoog gericht zijn.

De schors van de schietwilg bestaat uit diepe donkere groeven en licht bruingrijze richels. De schietwilg produceert een grote hoeveelheid lange dunne twijgen die uitgroeien tot lange rechte staken. Dit zogenaamde rijshout werd vroeger in grienden geoogst voor vele toepassingen. Door de komst van kunststoffen gebeurt dit steeds minder.

© biesbosch.nu / laatste update: 2007-04-12

© biesbosch.nu 2024