Smeerwortel (Symphytum Officinale)

De Latijnse geslachtsnaam 'Symphytum' verbergt het Griekse woord 'symphuein , dat 'samengroeien' betekent.
Het woord 'officinale' betekend dat de plant in de apotheek voorhanden was. Hieruit kun je al meteen afleiden waarvoor de plant al eeuwenlang is toegepast: het helen van wonden, botbreuken, kneuzingen en dergelijke.

De Nederlandse benaming 'smeerwortel' komt dan ook voort uit het feit dat uit de penwortels van de plant een gomachtige looistof gewonnen werd die men op de huid kan smeren.

De smeerwortel houdt van een voedselrijke bodem en is in Nederland dan ook wijd verbreidt.
Met name in zoetwatergetijde- en veengebieden vinden we dit kruid. Op voedselarme plaatsen zoals bijvoorbeeld hoog gelegen zandgronden komt hij niet voor.

In de oudheid gebruikte men de gesneden plant in kompressen. In de middeleeuwen gebruikte men de smeerwortel ook bij huiduitslag.

Algemeen
Het bestanddeel allantoïne bevordert de wondheling en zet het weefsel rond de wond aan tot vorming van nieuw weefsel, waardoor het weefsel hersteld wordt. De looistoffen zorgen voor een samentrekkende werking en bevorderen daardoor de doorbloeding en dus de optimale voeding van de huid.

Inwendig gebruik
Hoewel het ter discussie staat wordt inwendig gebruik van de smeerwortel afgeraden omdat een teveel de lever ernstig kan beschadigen.

Smeerworteltinctuur
Laat 25 gram gesneden wortel 2 weken trekken op 100-200 ml alcohol (60%). Elke dag uitwendig toe te passen met behulp van een kompres.

Uitwendig gebruik
Ben je gevallen of heb je je gestoten tijdens een wandeling? Kneus dan de bladeren van de smeerwortel en leg ze op de wond, bindt er eventueel een zakdoek omheen. De smeerwortel remt de ontsteking of bloeduitstorting en bevordert het herstel van het weefsel. Verwen je beurse rug eens met een aftreksel van smeerwortelbladeren. Doe de bladeren in een pan of emmer en giet er kokend water over.
Na twintig minuten bladeren verwijderen en het aftreksel aan je badwater toevoegen. Leuk om te weten is dat de smeerwortel eeltvorming tegengaat en rimpelvorming (kraaienpootjes) uitstelt.

Smeerwortelbrij
Tegen (tepel) kloven, kneuzingen, verstuikingen en ( slecht helende) wonden:
Maak een omslag van geraspte smeerwortel en breng dit uitwendig aan met behulp van een omslag.
Raadpleeg altijd een arts als het om een ernstige wond gaat.

Reuma (volksgeneeskunde)
Kloosterlingen verzorgden reumapatiënten met een aftreksel van smeerwortel op alcohol. Zij namen hiervoor een dikke wortel, sneden hem in stukjes en goten er graanjenever overheen. Het mengsel liet men drie weken op een warme plek staan, werd elke dag geschud en tenslotte gezeefd. Eerst werd een laag zalf over de pijnlijke plek gesmeerd en met een doek gedrenkt in de tinctuur afgedekt. Deze handeling werd drie maal per dag herhaald en de resultaten mochten er zijn.

Voedsel
Over het inwendig gebruik van de smeerwortel bestaat een groot meningsverschil tussen de alternatieve geneeskunde en traditionele geneeskunde. Zo is de plant in België bijvoorbeeld verboden terwijl er in andere landen wel gebruik wordt gemaakt van zijn (inwendige) geneeskrachtige werking.

Waarschuwing
Ondanks dat vele planten uit de natuur zonder problemen genuttigd kunnen worden, geldt ook voor kruiden dat overdadig gebruik kan lijden tot schade. De Zwitserse medicus Paracelsus (1493-1541) zei: "alle dingen zijn vergif en niets is zonder vergif. Alleen de dosering maakt dat een vergif geen vergif is".

© biesbosch.nu

© biesbosch.nu 2024