Huiswaard

Algemeen
De Huiswaard en Oude kat zijn eigenlijk twee afzonderlijke polders die slechts gescheiden worden door een brede sloot. Op de Huiswaard staat op dit moment nog een populierenbos. In De Oude kat zijn de populieren in de zomer van 1994 geveld en staat nu voor een deel plasdras.

De dijk, rondom de polders, is op twee plaatsen doorgestoken zodat het water vrijelijk de polder in- en uit kan stromen. In de Oude kat ontstaat hierdoor een soort 'wetland', waarbij delen van de polder plasdras staan en hoger gelegen delen bezig zijn te verruigen. De Huiswaard zal, geholpen door het vele water, langzaam veranderen in een 'sterfhuis' voor het populierenbos. De bomen kunnen slecht tegen lange tijd in het water staan en gaan langzaam dood. Het is afwachten hoe het gebied zich in de toekomst zal ontwikkelen maar een ding is zeker; we kunnen de komende jaren genieten van een biotoop in ontwikkeling die elk seizoen weer nieuwe verrassingen zal laten zien.

Biotoop
De Huiswaard en Oude kat ligt in de Sliedrechtse Biesbosch, niet ver van het bezoekerscentrum, en is alleen over water te bereiken. Het gebied is bezig een enorme metamorfose door te maken. Na bijna 100 jaar lang de mens 'gediend' te hebben mag de grond nu terug naar zijn natuurlijke staat. Eigenlijk mag de polder zelf uitmaken wat ze wil want (op wat grote grazers na) doet niemand er meer wat aan. De natuur kan zijn eigen gang gaan.

Over de dijk rondom het gebied ligt een wandelpad van 5 kilometer lengte. Je vind er, ruigten vol wilgen en kruiden, een afstervend populierenbos, een wonderschoon plasdras gebied en een brede rivier, stromend door een wijds rivierenlandschap.

Mocht je besluiten er naar toe te gaan let dan vooral op de insecten die de ruigten langs het wandelpad bewonen. Als je er de tijd voor neemt kom je de meest wonderlijke beestjes tegen in alle vormen en maten en vaak in schitterende kleuren. Zoek naar de rupsen van vlinders als de 'grote beer' en 'dagpauwoog' of de bekijk de orgie die de rode boktor met tientallen tegelijk houdt op de bloemen van de valeriaan. Geniet van de vliegkunsten van honderden libellen die aan de noordkant van de Huiswaard in grote getale jagen op andere insecten of ga zitten op het bankje aan de rivier waar het brede water zacht kabbelend aan je voorbij trekt. Wacht niet te lang want veel van dit soort 'nieuwe natuur' hebben we niet in Nederland en hoe lang we in de Huiswaard en Oude kat nog kunnen genieten van deze 'natuur in ontwikkeling' zal dit maal de natuur zelf bepalen.

Flora & fauna
In de Huiswaard en Oude Kat gaat de natuur dus weer zijn eigen weg. Dit geeft elk jaar spectaculaire natuurontwikkeling, vooral op flora gebied. De zeldzame zwanebloem is hier een voorbeeld van. Deze prachtige plant met zijn schitterende bloemen groeit aan de zuidkant van de Oude kat net na het brugje in de richting van de Nieuwe Merwede. Op de Huiswaard groeit in de zomer de gele lis in dermate grote getale tussen de kwijnende populieren, dat het lijkt alsof ze het leed van de stervende bomen wat willen verzachten. In de zomer is het gebied op zijn mooist, de slikken zijn dan begroeit met vele planten in net zovele kleuren en met de stervende populieren op de achtergrond is het net of je, in een levend decor, naar een scène uit een toneeldrama staat te kijken.

In het plasdras gebied komen steltlopers en watervogels volledig aan hun trekken. Grutto's, tureluurs, witgatjes en kemphanen ruziën om de beste plaatsen terwijl ganzen, zwanen en verschillende soorten eenden (waaronder de krak- en slobeend) dobberen op de ondergelopen delen. Het populierenbos is, vooralsnog, de ideale uitvalsbasis voor de buizerd en op het verruigde gedeelte lopen grote grazers in een poging het gebied open te houden. Als je stil bent en een beetje geluk hebt kunt je, tussen de zee van kleurige kruiden, een ree zien opschrikken van een groepje laag overvliegende aalscholvers. Een laatste notitie betreft de onfortuinlijke populieren. Jaar in jaar uit zie je de bomen verder wegkwijnen en ondanks het volledige begrip voor natuurontwikkeling gaat me het aanzien van het afstervende bos een beetje aan het hart.

Historie
De Huiswaard en Oude Kat zijn de afgelopen eeuw al meerdere malen 'op de schop geweest'. Ze veranderden in honderd jaar van zandplaat naar griend, van griend naar weiland, van weiland naar bos en van bos naar de huidige fase, een experimenteel soort wetland. Wat echter al die tijd in stand bleef is de 'Huiswaardsloot', een brede kreek die de beide polders nog steeds scheidt.

Hieronder vindt je in chronologische volgorde een overzicht van de geschiedenis van beide polders:

Rond 1867 worden delen van de zandplaat, die regelmatig boven water komen, omkaad. Het gaat in eerste instantie steeds om kleine stukjes die pas in 1882, bij de aanleg van de rivier de Nieuwe Merwede, worden samengevoegd. De eigenaar van de polder is op dat moment jonkvrouw H.B.J Jantzon van Erfrenten;
1899: de Huiswaard en Oude kat worden samengevoegd tot èèn polder;
1908: 10 juni. De Huiswaard wordt voor het seizoen van 1908, middels openbare verhuring aangeboden;
1958: eigenaar K. Overgaauw verkoopt de polder aan de verzekeringsmaatschappij De Utrecht (later Amev, nu Fortis) die op een klein stukje van de Oude kat na de polder beplantte met een populierenbos ten behoeve van de houtproductie; 1977: Staatsbosbeheer ruilt met Amev het productiebos voor een ander bos;
1994: februari. Tijdens de extreem hoge waterstanden bezwijkt een stuk van de polderkade;
1994: zomer. populierenbos in de Oude kat wordt geveld (5100 bomen);
1994: december. Aan de oostzijde wordt de eerste doorgraving van de dijk gerealiseerd. Dit gebeurt precies op de plek waar men in 1899 de Huiswaard met de Oude Kat verbond. Het gebied staat, voor het eerst sinds 1882, weer volledig onder invloed van het getijde;
1995: 31 januari. Door het hoge water staat de polder tot de rand toe gevuld;
1995: december. Aan de westzijde wordt de tweede doorgang in de dijk gerealiseerd. Dit gebeurt op dezelfde plek waar men in 1899 de twee polders samenvoegt.

Wij zijn naarstig op zoek naar mensen die meer historische informatie (of foto's) van deze of andere gebieden heeft. Indien je hierover beschikt of iemand kent die er over beschikt laat het ons dan weten.

© biesbosch.nu 2024