Biesbosch.nu

Nieuwsbrief december 2004

 

Terug naar de inhoudsopgave
 

Valentine in de kuip van de zeilboot 'Vuilbaard' tussen Venspils( Letland) en Kleipeda (Litouwen) tijdens haar wacht.Interview met 
  Valentine Wikaart-Derkzen

Valentine Wikaart-Derkzen woont in Werkendam en is sinds 1994 werkzaam in het Biesboschmuseum als archivaris. Ze zag in eerste instantie het spannende van die Biesbosch niet zo zitten totdat ze een keer met een bootje het gebied introk. Sindsdien zijn Valentine en haar man Richard helemaal om en brengen ze veel vrije tijd door in het natte deel van de Biesbosch op hun zeilschip “Vuilbaard”. In de zomer zeilen ze door Nederland of op zee en dit jaar ging een lang gekoesterde droom in vervulling. 
In 10 weken op en neer zeilen naar Rusland. In de winter leeft Valentine zich uit in een andere hobby. De keuken. Dat is voor haar dan ook het moment om tijd door te brengen met vrienden tijdens een lekker etentje en onder het genot van een goed glas wijn. Haar dagen zijn naast al deze activiteiten gevuld met het op de één of andere manier doen van historisch onderzoek.

Valentine is binnen het Biesboschmuseum ondermeer bezig om het archief op orde te krijgen. Duizenden objecten en documenten moeten nog worden geïnventariseerd, gedocumenteerd en ingebracht in het computersysteem. Via de website van het museum kunt u een overzicht raadplegen van de reeds in het systeem opgenomen stukken. Valentine is over het algemeen op dinsdagen en vrijdagen in het museum te vinden. Op de dinsdagen tussen 13.00 en 17.00 uur is het  documentiecentrum/archief geopend. Mocht u op zoek zijn naar het één of ander bent u er van harte welkom.

Meer informatie (inclusief het archiefoverzicht) op: www.biesboschmuseum.nl 
De bijgaande foto's van het interieur van het Biesboschmuseum.

 

HoepenWanneer en waardoor dacht je voor het eerst 
‘ik ga iets met historie doen’?

Bij de opening van het Biesboschmuseum op de plaats waar het nu zit.


Wanneer dacht je voor het eerst
'ik moet eens iets anders dan historie gaan doen?'
Op dat moment wacht mijn familie nog steeds.

HoepenDoe je naast je Biesboschwerkzaamheden nog andere dingen op historische gebied?
Ja, ik hou me bezig met de geschiedenis van Werkendam in alle vormen, de familiegeschiedenis en alle andere vragen die me gesteld worden op historisch gebied.
Ik heb een database in het genealogische programma Haza-21 waarin de gegevens van een klein 50.000 mensen zitten die allemaal ooit in Werkendam of De Werken hebben geleefd tussen 1400 en vandaag. Hun persoongegevens zijn gekoppeld aan duizenden foto's, documenten en krantenknipsels. In deze database zitten, ook weer gekoppeld aan de personen, documenten en foto's, de gegevens van ongeveer 5.000 stukken grond en huizen in dit gebied tussen 1600-2004. Veel vragen die gesteld worden over dit gebied kan ik dus vrij makkelijk beantwoorden. Soms stellen mensen echter een hele simpel uitziende vraag die tot een ware zoektocht gaat leiden langs vele archieven in het hele land. Ik vrees nog 9 levens nodig te hebben om al de papieren die in mijn tuinkamer op stapels liggen netjes op te ruimen en te verwerking in mijn database. Volgens mijn man en kinderen is de oplossing veel simpeler: een container voor de deur en een weekend lang de handen uit de mouwen steken. Door mijn ervaringen met Haza heb ik samen met de makers van dit programma het nieuw programma RUURD gemaakt. Dit kan gebruikt worden voor het inventariseren van collecties van bibliotheken, archieven en musea. Dit slijten we aan musea, archieven en heemkunde kringen.

Ben je na al die jaren niet uitgekeken op Biesbosch, Biesbosch en nog eens Biesbosch?
Het is heel bijzonder zo als je steeds weer hele nieuwe dingen kunt vinden, een geschiedenis van bijna 600 jaar laat zich niet uitzoeken in 10 jaar.

Je bent dit jaar met je man en een zeilboot in 10 weken heen en weer naar Rusland gezeild. Al een nieuwe bestemming in gedachten?
Rusland was heel koud dus gaan we in 2007 zeilend naar het zuiden, Portugal of daaromtrent maar aankomend jaar gaan we eerst met de Trans-Siberien express naar Mongolië. Vandaar uit reizen we een paar dagen later met de Trans Mongoliën express naar Peking. Vanuit Peking maken we een rondreis door Zuid China en komen via Sjanghai terug naar huis.

Wat vindt je in het algemeen van de boeken die de laatste jaren in grote getallen over De Biesbosch worden uitgegeven?
Het is jammer dat het steeds een herhaling van zetten is en er weinig nieuw onderzoek bij zit.

Bestaat er überhaupt nog een hiaat in de kennis over het gebied?
Beslist. De geschiedenis van de bebouwing in de Biesbosch, de rol van Domeinen in het gebied en het leven van de vaste bewoners zoals de boeren.

Wat is de grootste onzin die ooit over de geschiedenis van het gebied hoorde?
Wat wil je eerst horen? De 72 verdronken dorpen en al die doden, de verklaring van de namen Boerenverdriet, Moordplaat en Dood?
Klepduiker
Archeologie mamoet

Wat is de meerwaarde van het documentatiecentrum voor het museum?
Wil je oppervlakkige kennis over het gebied dan kijk je in het museum, wil je kennis over het gebied dan zit je in het documentatiecentrum.

Wat is voor jouw het ‘topstuk’ uit de collectie?
Dat is een moeilijke vraag want er is zo veel moois en bijzonders. We hebben een paar hele mooie 17e en 18e eeuwse boeken, maar ook een aantal kaarten waar naar ik eindeloos kan kijken.


Veel mensen vinden een archief saai en denken dat je niesend en proestend in stoffig dozen moet spitten naar documenten die je uiteindelijk niet toch niet blijkt te kunnen lezen. Hebben ze hierin gelijk?

Bij ons is dat niet het geval voor wat betreft de stof en het niet kunnen lezen. Daarvoor zijn onze stukken te jong. Een dag voor nop zitten zoeken komt natuurlijk wel voor. Ondertussen zijn er dan al zoveel andere leuke dingen voorbij getrokken dat je je toch niet hebt verveeld.

Wat voor invloed heeft de komst van internet op het museum/archief?
Mensen komen misschien wat bewuster naar ons toe omdat ze weten dat ze iets bij ons kunnen vinden. Het is vaak nog onbekend dat veel musea ook beschikken over grote bibliotheken en een archief.
 

Interieur schrankkeet Visser

Hoe krijg je kinderen in het aanstormende gedigitaliseerde tijdperk nog geïnteresseerd in historie via een museum?
Daar ligt een hele uitdaging. Nu proberen we het nog via lesbrieven maar in de toekomst zullen we daar ook meer met de computer moeten gaan werken. Gelukkig krijgen we ieder jaar nog heel veel kinderen in het museum

Als wij in het museum komen lopen daar voor 80% mannen rond. Waar zijn de vrouwen?
Volgens mij hebben jullie dan een blinde vlek op je gezichtsveld. Ik denk dat er meer vrouwen dan mannen komen op jaarbasis.

Hoe is het voor jouw als vrouw om in de mannenwereld van oude grienduilen, stoere natuurbeschermers en gepensioneerde bestuurders te vertoeven?
Het was even wennen voor de heren. Ze krijgen doorgaans nog steeds koffie aangeboden door mijn mannelijke collega’s en begrijpen daar niets van. Er loopt toch ook een vrouw…. Als ik eens alleen ben vragen ze ook nog steeds 'is er niemand' ?

In het Biesboschmuseum komt historie, cultuur en natuur bij elkaar. 
Is er een rode draad die deze drie disciplines met elkaar verbindt?

Je kunt ze niet los van elkaar zien. De natuur past zich aan aan de cultuur en vormen zo samen de historie.

Wat vindt je van het feit dat er nogal wat (historische) gebouwen in het gebied ten prooi vallen aan ‘Nieuwe natuur’ en ‘Ruimte voor de rivier’ projecten.
De gebouwen in het gebied zijn niet echt oud of monumentaal anders dan hun volume. Ze hebben te veel geleden door overstromingen, branden en de gevolgen van de Tweede Wereldoorlog. Een ander verhaal is het voor de bewoners van die gebouwen die hier vaak al generaties wonen. Het zal je maar gebeuren.

Welke vrouw en welke man zouden er historisch gezien in aanmerking kunnen komen voor de grootste ‘Biesboscher’ aller tijden en waarom?
Dat is een vraag waarop ik geen zinnig antwoord kan geven. Waar meet je de “grootsheid”aan af? Is dat iemand die zijn leven heeft gewaagd voor een ander? Is het een grootgrondbezitter die ontwikkelingen in gang heeft gezet of de naamloze griendarbeider? Het is appels met peren vergelijken. Het zouden dan alleen mannen zijn. De geschiedenis van de vrouw in de Biesbosch in nauwelijks bekend.

In en rond De Biesbosch gaat veel geld om in de vorm van subsidies. Wordt er voldoende gereserveerd voor de historische aspecten?
Als ik zie hoe wij in het museum moeten sappelen dan kan ik alleen maar zeggen dat er weinig rekening gehouden wordt met enige vorm van historie.

Wat moet er absoluut nog gebeuren in het museum?
De P.T.T. hoek. Bij de herinrichting van het museum in 2002 hebben we een hoekje vrijgehouden om daar de geschiedenis van de postbestelling te laten zien. Mensen kunnen zich niet voorstellen wat het is om post te bestellen in een dergelijk onherbergzaam gebied als de Biesbosch in het verleden was. We hebben er tijdelijk een paar foto's van de post neer gehangen en een oude postbestellersfiets neer gezet. Steeds als we denken tijd te krijgen om daar naar te kijken is er ergens anders in museum "brand". Misschien als de nieuwe wisselexpositie klaar is...

…en in het documentatiecentrum?
Nog een jaar of tig inventariseren.

Wat moet er zeker niet gebeuren in het museum?
Het gebouw verhuren voor bedrijfsfeestjes.

Zijn we nog een belangrijke vraag vergeten te stellen?
Minstens 7.

Zaal waterwerkenZaal waterwerken

 

Tenslotte nog een aantal keuze vragen

Kop in de wind of in een archiefdoos?
In de wind.

Griendwerker of rietsnijder?
Griendwerker

Historische correctheid of een smeuïg ‘broodje aap’?
Historische correctheid.

Boswachter of politieagent
Boswachter.

Aaike Kieboom (griendbaas) of A.B. van Tienhoven (griendbaron)?
A.B. van Tienhoven.

Eendenkooiker of visser?
Eendenkooiker.

Griendark of griendkeet?
Griendark.

Geertruidenberg of Dordrecht (in historische opzicht)?
Dordrecht.

Noordwaard of Zuidwaard?
Noordwaard.

Met kerst zelf uitgebreid koken of uit gaan eten?

Dagen lang zelf in de keuken staan.

Wil je nog ergens op terugkomen?

Ja, op 'politieagent of boswachter'. Er zijn politieagenten in ons dorp die zich bezig houden met historie maar de boswachters staan bijna elke dag op de stoep van het museum. Eigenlijk moet ik ze dus allebei te vriend houden.

Drie maal opnames van het meters grote schilderij wat in het museum te bezichtigen is. Het schilderij toont de Grootte of Zuid-Hollandse Waard voor de St. Elisabethvloed van 1421.

Het ongevraagd gebruik van foto's is strafbaar
© Foto's/www.biesbosch.nu