|
Column
De wijze mannen
(van Papendrecht)
Henk van de Graaf
Woest werd ik ervan, het kostte me twee wijnglazen toen ik me er
tijdens de afwas nog over stond op te winden.
De feiten; de gemeente Papendrecht wil 25 bomen kappen aan de
Willem Dreeslaan. Witte abelen, dertig jaar oud.
Reconstructiewerkzaamheden van rijbaan en fietspad en de slechte
staat van de bomen worden als reden aangevoerd. Ook zegt een
aantal bewoners last te hebben van schaduw en 'rommel' die uit
de bomen valt. |
 |
Een klassiek geval
zult u misschien denken. Twee vliegen in één klap en als niemand
protesteert, snel kappen en afvoeren.
Er tekent echter iemand bezwaar aan. Woonachtig in de buurt van de bomen en
toevallig zelf boomdeskundige in een andere gemeente, beargumenteert
hij dat de bomen nog gezond zijn. Op zijn vraag wat voor rommel er zoal uit de bomen valt:
vuilniszakken, oude koelkasten of kapotte fietsen, blijken dit
bladeren en takjes te zijn. Ook begrijpt hij niet waarom de bomen
weg moeten voor alleen de reconstructie van een weg en riolering.
'Met een beetje goede wil', zo stelt hij, 'kan de schade aan wortels
beperkt blijven en de bomen behouden.' In de gemeente waar hij zelf
als boomdeskundige werkzaam is, doen ze dat in soortgelijke situaties
immers ook.
Tijd voor 'hoor en wederhoor' met de door de gemeente aangestelde
'commissie van wijze mannen'. Al gauw blijkt dat de boomdeskundige
iets te ver van de bomen af woont en dus geen grond tot klagen
heeft. Zaak gesloten en kappen.
De beslissing van de 'wijze mannen' tot kappen roept een aantal
vragen op.
Wie heeft er advies uitgebracht over de staat van de bomen en is dit
wel een deskundig persoon geweest. Is deze persoon onafhankelijk of
is er een relatie met het bedrijf wat de opdracht heeft gekregen om
de bomen te kappen?
 Veel
bomen in Papendrecht verkeren in een staat van achterstallig
onderhoud. Dit
geldt ook voor de Abelen.
Waarom werden de bomen niet onderhouden om de klachten van de bewoners
te verminderen?
Was het tenslotte niet mogelijk geweest om fiets- en voetpad aan één
kant te situeren en riool en kabels een stukje om te leggen? Er lijkt
ruimte genoeg (zie
foto van vóór de kap hiernaast).
Alle argumenten ten
spijt; de suggesties van de boomdeskundige worden ongegrond verklaard
en de 'wijze mannen' brengen een advies tot kappen uit. Als doekje
voor het bloeden nemen ze het advies over om dan tenminste de bomen
in fasen te kappen. De ene helft direct en de andere wat later.
Lekker 'polderen' met z'n allen heet dat.
Tot zover de feiten, nu de reden van mijn boosheid. We leven in een
samenleving met een steeds hoger beschavingsbewustzijn.
Dierenrechten staan hoog op de politieke agenda en er is vanuit de
samenleving een steeds grotere roep om aandacht voor de
leefomgeving. Toch zijn we blijkbaar nog niet voldoende doordrongen
van het op verantwoorde en humane wijze omspringen met diezelfde
leefomgeving en al wat daar in leeft. Waar komt toch dat hardnekkige
'ethisch onbenul' vandaan? De blinde vlek als het gaat om de
behandeling van
levende wezens en de zo broodnodige bescherming van ecosystemen en
organismen. Is het collectieve laksheid, zijn we onverschillig, te
druk met z'n allen of is het slechts een gebrek aan kennis?
Ik wil pleiten voor een andere benadering. Eén die de visuele cirkel
van het voortijdig kappen van gezonde bomen en het daarmee op de
kast jagen van burgers kan doorbreken. Misschien is het tijd voor
vernieuwende, modernere standpunten.
Ik wil daarvoor de volgende argumenten aandragen:
Argument 1
Als uitgangspunt voor wijziging van stratenplannen, het beoordelen
van bouwvergunningen en het opstellen van begrotingen zou te allen
tijde het behoud van de bomen voorop moeten staan. In bijna alle
gevallen is er een oplossing te vinden.
Het is vaak een geldkwestie, of erger, onkunde of gemakzucht, die
maakt dat dorpen en steden voortijdig van hun bomen worden ontdaan.
Bomen groeien langzaam en het duurt decennia voor er weer iets moois
staat. Verder komt het blijkbaar in niemand zijn hoofd op eens om boom
heen te asfalteren. Er wordt te vaak gedacht in 'rechte lijnen'.
Slimme oplossingen bedenken vraagt om inzicht, intellect en een
flexibele geest.
Argument 2
Bomen zijn levende organismen en belangrijk voor velen soorten
dieren waaronder vogels en kleine zoogdieren, hogere en lagere
plantensoorten (mossen en paddenstoelen) en bodemflora en fauna.
Ook in een stedelijke omgeving hebben bomen die functie. Zonder de
bomen geen nestelende vogels en voorbij scherende insecten. Geen
ruisend blad, het breken van de wind, geen gefluit en gezoem of
fladderende (nacht)vlinders. Bomen zijn een belangrijk deel van ons
'natuurlijk bewustzijn'. In onze verstedelijkte omgeving zijn zij
nog de laatste restjes 'echte natuurbeleving'.
Argument 3
Het is wetenschappelijk bewezen dat het menselijk oog automatisch
aangetrokken wordt door bomen. Het is als het kijken naar vuur; we
staarden er honderdduizenden jaren in voor we kachels kregen en als
er nu ergens een vuurtje brandt staren we nog steeds. Bomen geven,
net als vuur, de mens een goed gevoel. Een soort oergevoel als bron
van warmte, beschutting en welbevinden. In de nabijheid van (oude)
bomen kunnen we dat gevoel nog ervaren, al zijn we er ons daar vaak niet
meer van bewust.
Het is geweldig om naar oude bomen te kijken. Iedereen kent er wel
een paar die indruk hebben gemaakt. Je ziet er de seizoenen in
voorbij trekken en ze geven je het basale besef dat ze er al stonden
toen jij er nog niet was en er nog steeds staan als je er
straks niet meer bent. Bomen 'zien' onze geschiedenis, ze kunnen
soms honderden jaren oud worden.
 Als
we deze argumenten als uitgangspunt nemen, betekent het dat als de
'wijze mannen' een kapvergunning adviseren zonder dat zij tot het
uiterste hebben geprobeerd omhakken te voorkomen, zij direct het
welbevinden van mens en dier raken. Daarnaast zouden de 'wijze
mannen' een voortrekkersrol moeten vervullen.
Alleen zij kunnen via de
vergunningaanvragen direct invloed uitoefenen op de manier waarop
wij als samenleving met bomen omgaan. Gezien het huidige beleid
krijg ik niet de indruk dat er op dit gebied enige vooruitgang wordt
geboekt. Het resultaat is dat toekomstige generaties nooit zullen
genieten van een leefomgeving vol oude bomen.
Laat duidelijk zijn dat het me niet gaat om het omhakken van bomen
die gevaar opleveren voor de mens of zijn omgeving of die bij
particulieren, direct rondom het huis. Het gaat me om het gemak
waarmee keer op keer wordt gekozen voor economische argumenten,
goedkope oplossingen, of erger, nonchalance of gemakzucht waardoor
er schijnbaar achteloos een levend organisme wordt vernietigd in de openbare
ruimte. Ik vraag me dan ook bezorgd af of de genoemde argumenten
enig hout snijden bij de 'wijze heren van Papendrecht'.
Er zijn weinig
bomen in deze gemeente te vinden die ouder zijn dan 40 jaar.
Behalve dan die bij
particulieren in de tuin. Daar is men zuinig
op oude bomen omdat men er elke dag langs gaat, jaar in jaar uit.
Maar politici en hun ambtenaren komen en gaan en net zoals de bomen
die ze (tijdelijk) in beheer hebben, vaak voortijdig.
 Moeten
wij burgers meer opkomen voor (gezonde) bomen in de openbare ruimte?
Bomen die gekapt dreigen te worden voor het zoveelste geasfalteerde
fietspaadje, rioolerinkje of omdat er geklaagd wordt over 'rommel'
door de één of andere onbenul met zijn gemillimeterde gazonnetje?
Wel, in dit geval zijn we te laat. Het merendeel van de abelen aan de Willem Dreeslaan in Papendrecht liggen om.
De rest volgt nog. Een stukje welbevinden is
gekapt. We hebben er weer een stukje chagrijn bij.
Wat ons nog rest zijn de 'wijze mannen'?
Inmiddels hebben we bij de gemeente een
kapvergunning aangevraagd
voor de bomen bij de 'wijze mannen' in de straat. Niet dat we willen dat het lukt, maar ze
alleen al het idee geven in een straat zonder bomen te wonen, brengt
ze misschien op andere gedachten als ze weer één van hun 'wijze'
beslissingen nemen.
Henk van de Graaf
Reageer op dit artikel
Ps.
Alle foto's bij deze column zijn afkomstig van de betreffende
locatie.
|
