Kon de kooikist maar praten
Hannie Visser-Kieboom
 Als
griendwerkers de
Biesbosch theatervoorstelling ‘Het Bosch in’ hadden gezien, hadden
ze waarschijnlijk smakelijk gelachen om de kooikisten (ook wel
buitenafkist). De twee actrices hadden in de kisten al hun
toneelkleding gestopt.
Steeds was het een verrassing wat eruit kwam. Een schortje, een
pruik, een roze haarstrik, een tutu en meer.
Nee, dan de echte griendwerkers. Die
stopten in hun kist hun proviand. Zoals brood voor de hele week.
“Naarmate de week vorderde, raakte de proviand in de kisten op of
werd oud en ranzig”. In hun kisten hadden de griendwerkers meestal
een pakje bakmeel opgeslagen, zodat er tegen het einde van de week
nog wat voedzame pannenkoeken gebakken konden worden”, zo schrijft
Thomas Westerhout in het boek ‘Met kist en bult’. Na het bouwen van
de schrankkeet op maandagmorgen: “Ze duiken ernaar binnen en zetten
er hun kisten naast elkaar, alle zes, en ze maken de stookplek
gereed met een paar stenen van de overlaat in de griendka”. (Land
der Nameloozen van G. van der Heide).
 |
|
Kooikist in
de Oudheidskamer te Werkendam. |
Naast het proviand werd ook het
beddengoed in de kist bewaard. Dat beddengoed bestond alleen uit
dekens. Een griendwerker die na zijn huwelijk eens betrapt werd op
lakens in zijn kooikist, werd daarmee gruwelijk gepest (Uit Met Kist
en Bult). En uiteraard werd het
griendwerkersgereedschap, potten, pannen, kenenzalf e.d in de
kooikist bewaard. In de keet deed de kooikist dienst als zitplaats,
ander meubilair was er vaak niet. De kisten werden wekelijks mee
naar huis genomen, bevreesd als men was voor stropers die de
kooikisten in de weekenden openbraken. Kortom in die kooikist ging
het hele leven van de griendwerker schuil. Kon de kooikist maar
praten.
 Het
Biesboschmuseum heeft diverse kooikisten in haar collectie. Ook van
rijswerkers die de kist mee naar het buitenland namen. Op de kist
werd dan de naam van de eigenaar en woonplaats geschreven plus
Holland. Soms stond de naam van de bestemming, zoals Rosario erop.
Ook in de Oudheidkamer in Werkendam staat een kooikist.
Hannie Visser - Kieboom
Reageer op dit artikel
 |
Biesbosch.nu in
samenwerking met: |
 |
|
De
vereniging werkt aan onderzoek en behoud van historisch
erfgoed en het bevorderen van belangstelling voor
historische onderwerpen.
www.historiewerkendam.nl |
|
