Biesbosch.nu

Magazine juli/augustus 2008


 

Terug naar inhoudsopgave

†                 De dood en het beest                  †
Het andere gezicht van de werkelijkheid

 


Slakje met sporocysten. Copyright John van den Heuvel.


 
Slakje met sporocysten © John van den Heuvel

Deel 8
Binnen zonder kloppen 
Henk van de Graaf


Er zijn mensen die, van 'binnen zonder kloppen' een kunststukje maken. Die een list van bijzondere schoonheid verzinnen, het vervolgens perfect uitvoeren en de geschiedenisboeken in gaan als een groot genie.
In de loop der eeuwen zijn daar een aantal mooie voorbeelden van gepasseerd. Vaak opgepompt tot mythische proporties en aangevuld met sterke verhalen ter meerdere glorie van een volk worden ze doorverteld.

Het paard van Troje is misschien wel de bekendste, waarbij na een ruzie om een vrouw een aantal mannen met haantjesgedrag een paard vol soldaten de stad Troje in smokkelen om deze vervolgens al plunderend en moordend plat te branden.
Pech voor de arme donders, dat wel, want wat we nog herinneren is natuurlijk de geniale list en niet die wrede moordpartijen.

Het turfschip van Breda, nog een mooie, waarbij 75 soldaten van het leger van prins Maurits tijdens de tachtigjarige oorlog (1568-1648) kans zagen via een turfschip de stad binnen te dringen.
Dat dergelijke acties van toevalligheden aan elkaar hangt versterkt alleen al de mythevorming. De eerste poging werd namelijk afgeblazen omdat de schipper zich had verslapen. Vervolgens deed het schip er door slecht weer veel langer over Breda te bereiken en zaten de soldaten 2 dagen te kleumen in het ruim.
Toen ook het schip, na een botsing, nog lek raakte kon alleen met een uiterste inspanning de stad worden bereikt. De inname was echter een eitje zodat de ontberingen snel vergeten waren.

En wat te denken van de 'fabel der kaaskoppen' waarbij twee boeren op slinkse wijze een poortwachter om de ‘Hollandse’ tuin leiden door een, als mens verkleed schaap, de stadspoort van Dordrecht binnen smokkelen.
Minder gruwelijk, maar wel dikke pech voor de notabelen. Die werd het stapelrecht (een belasting op alles wat de stad passeerde) door de neus geboord.
Langs de N3 (in de bocht naar de wijk de staart) staat nog een onooglijk geel-ijzeren standbeeld die deze fabel uitbeeld.

Maar de natuur kan er ook wat van. Misschien wel de meest bizarre vorm van infiltratie is die van de platworm en het weekdier. Een huiveringwekkend staaltje parasiteren; het ultieme 'binnen zonder kloppen verhaal'.

De hoofdrolspelers in dit horrorstukje is de trematode (platworm) en een in het moerasgebied levend weekdiertje van de Succinea soort; oftewel een slakje.
Het begint bij de platworm in eistadium (miraciumlarve) die na te zijn opgepeuzeld in de spijsverteringsklier van het slakje terechtkomt.
Rijk aan voedselreserves transformeert het zich tot een veelvertakte zogenaamde ‘sporocysten’. Deze kunnen tot wel 12mm lang worden en pulseren ritmisch.
De wanden bestaan uit rood/bruin gestreepte banden die lijken op kleine rupsen.

De sporocysten dringen de tentakels van het slakje binnen (zie foto) en als deze zich bovenin de vegetatie begeeft trekken de pulserende bewegingen, tezamen met de felle kleuren vogels aan.
Als de vogel het uiteinde van de tentakel aanraakt komen de sporocysten naar buiten en kruipen rond op het blad van de plant om vervolgens door de vogel te worden opgegeten.
Uit onderzoek blijkt dat via een dergelijke besmetting hele kolonies vogels, waaronder  zeemeeuwen, besmet kan raken en ook vissen (haring), worden aangetrokken door de kleurige larven die door het water zweven.
De gevreesde veeziekte ‘leverbot’ wordt door deze trematoden verspreid.

Henk van de Graaf
Reageer op dit artikel

 

De twaalfdelige serie 'De dood en het beest' wil laten zien dat de natuur niet alleen uit 'liefelijk en lommerrijk' bestaat. Het is een keiharde wereld waar elke dag wordt gestreden op leven en dood. Door menselijke situaties uit de dagelijkse praktijk te mixen met de harde werkelijkheid van het bestaan wil de schrijver u bewust maken van de vergankelijkheid van mens en dier.

 

Terug naar inhoudsopgave

Niets uit deze pagina mag worden gepubliceerd zonder toestemming van de auteur(s).
Ongevraagd gebruik van andermans beeldmateriaal is strafbaar.
2008 © Biesbosch.nu