|
 Interview
met:
Jacques van der Neut
(Boswachter in De Biesbosch)
Inleiding
Sinds 1977 werkt Jacques bij Staatsbosbeheer, waar hij zijn loopbaan
bij het archief in Den Haag begon. Op die plek zag hij allerlei
vacatures, waardoor hij in 1979 als hulpschipper/reservaatbewaker op het Haringvliet belandde.
Voor die job kwam hij ook regelmatig op het Krammer-Volkerak. Er
'liep' daar destijds twee meter getij en bij eb vielen er uitgestrekte
zandplaten droog en water en wind schuurden er geulen ('prielen') uit.
Met de ingebruikname van de Philipsdam in 1987 verdween echter van
de één op de andere dag het getij. Jacques heeft daar de eerste
wilgen en blauwborsten zien komen. Tijdens zijn werk op het
Haringvliet hoorde hij dat er in De Biesbosch een boswachter werd
gevraagd. Het gebied sprak Jacques wel aan. Het vaarelement
bleef immers van kracht en bovendien werden de berichten over de
komst van de bever steeds concreter. Verder was er natuurlijk de
rijke historische achtergrond en het intieme karakter van het gebied
met zijn kreken omzoomd
door weelderige wilgenbossen. Uiteindelijk werd Jacques boswachter
in De Biesbosch, een beslissing waar hij geen spijt van heeft gehad.
Bij het 'boswachteren' neemt Jacques vaak een camera mee en dat
resulteert in prachtige opnames die hij vervolgens weer kan
gebruiken voor een andere hobby; artikelen en boeken schrijven.
Soms voelt Jacques een 'boswachterende'
fotograaf en een andere keer een fotograferende boswachter maar
bovenal is hij een Biesboschliefhebber in hart en nieren.
 Interview
Wat heb jij nog
met De Biesbosch na 22 jaar?
Toen ik er nog geen
boswachter was leek het me een hele mooie
plek en eigenlijk vind ik dat nog steeds. Er blijft altijd iets
ongrijpbaars zoals hoge rivierafvoeren waarbij kaden overstromen en
graslandpolders volledig onder water verdwijnen. Aanhoudende
oostenwind geeft daarentegen juist lagere waterstanden dan normaal.
Momenteel is het toevoegen van ruimte aan de rivier erg actueel. Een
prachtig proces om te zien hoe een door strakke lijnen
gedomineerde landbouwpolder in wetland verandert.
Ook de snelheid waarmee flora en fauna gebruik maken van dergelijke
gebieden vind ik boeiend. Waar eens aardappelen en tarwe
werden
verbouwd, foerageren nu statige lepelaars en grote zilverreigers.
 Heb je er in
die jaren bijzondere momenten van schoonheid ervaren?
Te veel om op te noemen eigenlijk. De wisselende waterhoogten in de
verschillende seizoenen en niet te vergeten de imposante
wolkenluchten in het najaar. Dreigende onweersbuien en harde storm
waarbij het water opzwiept. Verder de talloze ontmoetingen met
beesten buiten. Een roerloos op een wilgentak staande kwak,
zwemmende bevers of oog in oog met een ree. De bijzonder kleurrijke
hooilandpolders
in de zomer. De aardigheid om van zulke zaken te genieten moet je in
je hebben. Het lijkt mij een voorwaarde om boswachter te kunnen
zijn.
Ben je er wel eens bang geweest?
 Niet veel. De keer dat ik met mensen van FLORON moest varen op de
Beneden Merwede staat me echter nog helder voor de geest. Het was
een gierende wind,
waarbij de achteropkomende golven zowat mijn boot inliepen. Ik dacht
toen 'als ik er maar niet onder schiet'. Ies
Zonneveld (hoogleraar en Biesboschkenner red.) was er bij en
hij sprak over een 'memorabele tocht'.
Heeft De Biesbosch in al die jaren invloed
gehad op wie je nu bent?
Doordat je ergens zo lang werkt ga je ermee vergroeien. Je bouwt als
het ware een dossier op en je weet hoe bepaalde zaken tot stand zijn
gekomen.
Inmiddels ben ik er achter dat veel beslissingen in de
onderhandelingssfeer worden geregeld. Je moet gewoon eerst een paar
jaar meedraaien voordat je
daar achter bent.
 Er zijn perioden dat De Biesbosch veel media
aandacht krijgt en je veel op tv of in kranten verschijnt. Is het
niet moeilijk om dan jezelf te blijven?
Voor een camera of met een journalist praten doet me niet veel meer.
Toen ik dat voor het eerst deed, vroeg ik altijd wanneer zij het
uitzonden.
Nu hoor ik van mensen dat zij me op de radio of zoiets hebben
gehoord. Door de tijd krijg je daar meer ervaring in. Uiteraard dien
je bij interviews het standpunt van de dienst te verkondigen. Ik sta
daar immers als boswachter van het Staatsbosbeheer. Er is natuurlijk
wel volop ruimte voor nuances.
Hoe kijkt de gemiddelde Biesboschbezoeker
eigenlijk tegen een boswachter aan?
Nog steeds zoals zij het altijd hebben gedaan. Een boswachter heeft
een baard en draagt af en toe een geweer. Bij nacht en ontij ligt
hij in het veld naar stropers te gluren. En natuurlijk woont zo
iemand buitenaf in een 'Hans en Grietjes huisje'.
Heel idyllisch.
 Je fotografeert veel in het gebied. Wat is
hierbij je doelstelling?
Voor
Staatsbosbeheer houd ik nogal wat dialezingen over het gebied. Om
over het terrein te kunnen vertellen heb je dia's nodig.
Vooral vorm en kleur vind ik daarbij boeiend om te fotograferen.
Veranderingen in het gebied vastleggen vind ik ook mooi. Zeker
vanuit een vliegtuig.
Alles zie je dan in perspectief, in samenhang.
Je schrijft ook boeken en artikelen. Is dat
hobby of werk?
Ik beschouw het als een hartstochtelijke hobby, waarbij ik natuurlijk
zelf voor alle kosten opdraai. Soms voel ik me een 'boswachterende
fotograaf' dan weer eens een 'fotograferende boswachter'. Die passie
voor de fotografie heb ik van huis uit meegekregen. Mijn vader was
fotograaf bij de Koninklijke Marine. Als jongen ben ik nogal eens
met hem meegegaan. Naar de Karel Doorman (vliegdekschip) of het
marinevliegkamp Valkenburg. Daarna samen in de doka om films te
ontwikkelen. De fixeer en ontwikkelaar bleef dagenlang in je
vingertoppen zitten. Als fotograaf was je
toen heel erg met je materie bezig, je had er veel contact mee. De
natuurfotografie is er daarna vanzelf bij mij ingeslopen.
 Een oom
van mij woonde in Zuid-Afrika en nam daar veel platen van leeuwen,
olifanten en cheeta's. Prachtige platen gemaakt met prachtige Leica's. Oerzwaar spul. Jammer dat die lui zo lang de digitale
techniek buiten de deur hebben gehouden.
Bij het fotograferen is tegenwoordig ook een behoorlijke dosis
computerkennis vereist. Dat laatste is bij mij een stuk minder, je
zou het 'onderbelicht' kunnen noemen. Een neef van mij, hij weet het
verschil niet tussen een merel en een snoekbaars, maakte
voor mij een website waar ik zo nu en dan wat plaatjes op laat
zetten. Het vergt echter nogal wat tijd.
Staatsbosbeheer moet steeds meer zijn
'eigen broek' op gaan houden en commerciëler worden. Hoe belangrijk
wordt recreatie voor Staatsbosbeheer?
Recreatie is voor Staatsbosbeheer een vanzelfsprekend gegeven.
Alleen niet die vormen van recreatie met veel lawaai en zo. In de
Biesbosch voelt deze dienst dan ook veel voor het stimuleren van
natuurgerichte recreatie. Vogels kijken vanuit een observatiehut,
rondwandelingen, het uitstippelen van fiets-, kano- en wandelroutes
van zulk soort dingen.
De Noordwaard is aangewezen als
overloopgebied bij hoge waterstanden.
Wat heeft dit voor lange termijn gevolgen voor het Nationaal Park De
Biesbosch?
Het
aanwijzen van de Noordwaard als koploperproject is een feit. De
politiek is akkoord. Dat houdt dus in dat er de nodige financiën
voor worden gereserveerd
en dat de bewoners nu sneller weten waaraan zij toe zijn. Het
project is vooral van belang voor Rijkswaterstaat
(Ruimte voor de Rivier). Tijdens de voorbereidingen mochten we het
woord natuurontwikkeling niet eens in de mond nemen.
 Het vergroten
van de veiligheid
tegen wateroverlast vormde de rode draad. Of het project overigens
veel zal bijdragen aan natuurontwikkeling betwijfel ik. Zo mogen er
zich bijvoorbeeld geen
uitgestrekte rietvelden of weelderige boomgroei gaan ontwikkelen. In
dat geval wordt er gesproken over 'hydraulische weerstand'.
De waterafvoer mag immers niet worden belemmerd. Verwerk die
boodschap ook duidelijk in de voorlichting over dit project en doe
niet alsof alle opties
qua inrichting en beheer nog bespreekbaar zijn. Nogmaals, het is
helemaal niet erg dat er zo'n project aankomt, maar benoem daarbij
wel
duidelijk je uitgangspunten.
Wat moet er
volgens jou zeker niet en zeker nog wel gebeuren in De Biesbosch?
Het is en blijft jammer dat bepaalde zaken in en rondom de Biesbosch
zo traag verlopen. Hoeveel jaar zijn we al niet aan het praten en
het denken over de 'Kier' in de Haringvlietsluizen of over het maken
van openingen in polderkaden om het rivierwater weer toe te laten.
Af en toe krijg ik de indruk dat het gevoerde proces
veel belangrijker is dan het beoogde resultaat.
Tenslotte, heb je nog andere ambities of
blijf je voorlopig boswachter in De Biesbosch?
Als
ik gezond blijf van lijf en leden hoop ik mijn tijd in de Biesbosch
vol te maken.
Het verveelt me namelijk nog steeds niet.
|
